W ramach projektu „Wschodniosłowiańskie Dziedzictwo Kulturowe – konserwacja, renowacja, digitalizacja zabytkowych cerkwi”, realizowanego dzięki środkom MF EOG 2009-2014 oraz środkom krajowym w ramach programu „Konserwacja i Rewitalizacja Dziedzictwa Kulturowego”, w cerkwi prawosławnej pw. Wszystkich Strapionych Radość na Świętej Górze Grabarce wykonano następujące prace:
- remont schodów
- remont stolarki
- remont dzwonnicy
- remont ścian wewnętrznych, chóru i podłogi
Cerkiew na Świętej Górze Grabarce – stan przed i po remoncie
Święta parafialne
(kalendarz juliański/kalendarz gregoriański):
- 10. piątek po Wielkanocy (tzw. Piatienka)
- św. św. Marty i Marii – 4/17 VI
- Przemienienia Pańskiego – 5-6/18-19 VIII
- Iwierskiej Ikony Bogurodzicy – 24 X/6 XI
- Ikony Wszystkich Strapionych Radość – 24 X/6 XI
- Zaśnięcia Bogurodzicy – 15/28VIII
Lokalizacja świątyni
Cerkiew pw. Wszystkich Strapionych Radość wraz z całym zespołem światynno-klasztornym na Świętej Górze Grabarce należy do dekanatu siemiatyckiego Diecezji Warszawsko-Bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Świątynia mieści się na Świętej Górze Grabarce, 17-330 Nurzec Stacja.
Historia monasteru
Święta Góra Grabarka jest szczególnym miejscem na mapie Podlasia oraz całej Polski, bowiem stanowi jedno z najważniejszych miejsc kultu wyznawców prawosławia. Znajduje się tutaj erygowany 25 XI 1947 r. monaster żeński Świętych Marty i Marii, a także trzy klasztorne cerkwie: Ikony Matki Bożej Wszystkich Strapionych Radość (budowa w latach: 1950-1956, 2010-2016 – kapitalny remont), refektarzowa – Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy (1981 r.) oraz główna cerkiew klasztorna – Przemienienia Pańskiego, dedykowana jednemu z Dwunastu Wielkich Świąt prawosławnego roku liturgicznego. Jest ono w okolicznej gwarze nazywane świętem Spasa (Chrystusa Zbawiciela). Monaster, cerkwie oraz dwa Domy Pielgrzyma tworzą osadę Grabarka-Klasztor. Na terenie klasztoru znajduje się również prawosławny cmentarz.
Historia Świętej Góry Grabarki sięga 1710 r., gdy lokalna ludność była dziesiątkowana przez epidemię cholery. Wówczas zdarzył się cud. Pewnemu starcowi z pobliskich Siemiatycz objawione zostało, iż uratować pozostałych przy życiu ludzi może przybycie na wzniesienie, zwane Grabarką. Po tym, jak wierni dopełnili prawideł wizji, ustawili na górze krzyż i obmyli swe ciała wodą z tryskającego u podnóża góry źródełka, nie tylko zaczęli zdrowieć, ale też nikt już z powodu strasznego moru nie umarł. W dowód wdzięczności, ocaleni wznieśli na Świętej Górze drewnianą kaplicę, a na wieść o cudownym wydarzeniu w to miejsce zaczęła przybywać ludność z całej okolicy. Według kroniki parafii siemiatyckiej, latem 1710 r. zebrało się tu nawet ok. 10 tys. ludzi – nie tylko wiernych prawosławnych, ale też wyznawców innych konfesji. I tak jest do dzisiaj: każdego roku Świętą Górę odwiedza kilkadziesiąt tysięcy pielgrzymów z całego świata. Charakterystycznym elementem krajobrazu Świętej Góry są, usytuowane wokół głównej świątyni, w większości drewniane wotywne krzyże, przynoszone tu co roku przez wiernych pielgrzymujących do tego świętego miejsca. Z tego względu Święta Góra bywa nazywana „Górą Krzyży”.
Główna świątynia monasteru — cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego powstała na Świętej Górze Grabarce w 1789 r. Po niemal stu latach, w okresie 1884-1895, zainicjowany generalny remont dawnej świątyni spowodował, że stanęła tu odmieniona, a właściwie nowa cerkiew. W okresie obu wojen światowych świątynia utrzymywana była w dobrym stanie. W latach 1961-1963 cerkiew zyskała nowy – nawiązujący do tradycyjnego – wystrój. Nad polichromią, pod kierunkiem prof. Adama Stalony-Dobrzańskiego, pracowali wówczas Jerzy Nowosielski i Bolesław Oleszko, profesorowie krakowskiej ASP. W nocy z 12 na 13 VII 1990 r. wydarzyła się tragedia — cerkiew została podpalona i doszczętnie spłonęła; ze zgliszczy ocalał jedynie Ewangeliarz i dwie ikony. Po pożarze niezwłocznie przystąpiono do jej odbudowy. 17 V 1998 r. konsekracji nowej świątyni dokonał metropolita warszawski i całej Polski Sawa.
Cerkiew Ikony Matki Bożej Wszystkich Strapionych Radość jest jedną z trzech świątyń kompleksu świątynno-klasztornego na Świętej Górze Grabarce. Została zbudowana w latach 1950-1956; wyświęcona 6 XI 1956 r. przez metropolitę Makarego. Początkowo była to świątynia drewniana, ogrzewana piecem kaflowym, z przylegającymi do niej celami. Pierwszym siostrom służyła nie tylko jako cerkiew, ale również jako dom monasterski. W latach 2010-2016 w cerkwi przeprowadzono gruntowne prace remontowe, znacząco zmieniające jej dawny wygląd.